Ô nhiễm đất thực trạng cấp bách, báo động diễn ra trên toàn thế giới. Tình trạng này kéo dài gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái và con người. Đứng trước thực trạng này, con người cần có những biện pháp thiết thực để bảo vệ và khắc phục tình trạng này. Bài viết sau sẽ tổng hợp những thông tin hữu ích về nguyên nhân, hậu quả và biện pháp khắc phục.
Ô nhiễm đất là gì?
Ô nhiễm đất là tình trạng trong đất xuất hiện thêm nhiều thành phần độc hại xenobiotic gây biến đổi tính chất đất ban đầu. Đất trở nên khô cằn, chuyển màu đỏ hoặc xám không đồng đều. Khi bị ô nhiễm môi trường đất, có nhiều biểu hiện khác nhau tùy vào nguyên nhân và mức độ.
Mức độ ô nhiễm không chỉ xuất hiện ở nước ta mà còn xuất hiện phổ biến tại nhiều quốc gia trên toàn cầu. Tại Việt Nam, tình trạng ô nhiễm môi trường đất xuất hiện nhiều ở khu vực nông thôn, và thành thị do nhiều hoạt động khác nhau. Tình trạng này kéo dài, không có biện pháp xử lý có thể khiến đời sống sinh hoạt, sức khỏe của người dân ảnh hưởng cực lớn.
Tìm hiểu những nguyên nhân gây ô nhiễm đất
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm đất, một số lý do điển hình có thể dễ nhận thấy như:
Hoạt động canh tác
Trong sản xuất công nghiệp, các hoạt động canh tác diễn ra rất thường xuyên. Nhưng nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm đất thường bắt nguồn do hóa chất độc hại từ thuốc diệt cỏ, trừ sâu… Thuốc trừ sâu có thể giúp nông dân diệt trừ những sâu bệnh phá hoại cây trồng, nâng cao năng suất.
Tuy nhiên, nếu như dùng quá liều lượng cho phép có thể gây ra tồn dư thuốc trong đất, những chất này lâu dần tích tụ, gây ô nhiễm đất nặng nề, tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất. Thuốc trừ cỏ cũng là nguyên nhân khiến cho môi trường đất ô nhiễm, đặc biệt trong thuốc có chất nguy hiểm đó là Dioxin. Đây là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất và ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến sức khỏe của con người.
Ô nhiễm đất do biến đổi tự nhiên
Hàm lượng các chất tự nhiên trong đất có thể gia tăng theo chiều hướng tiêu cực khi đã tích tụ một lượng độc hại vượt quá ngưỡng cho phép. Một trong số đó là tình trạng đất nhiễm phèn và nhiễm mặn. Tình trạng đất nhiễm mặn thường do hoạt động dâng cao, do lượng muối có trong nước biển và mỏ muối. Bên cạnh đó là do quá trình Gley hóa hình thành nhiều độc tố độc hại.
Tại nước ta, tình trạng nhiễm mặn đã xảy ra phổ biến, đặc biệt là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động sản xuất, khiến cho bà con nông dân gặp nhiều khó khăn,
Ô nhiễm đất do rác thải
Lượng rác thải mà con người xả ra mỗi ngày là vô cùng lớn, đặc biệt là có nhiều loại khác như từ dạng hữu cơ, vô cơ đến khó phân hủy như túi nilon, chai nhựa, đồ ăn thừa… Tất cả những chất rác thải này hầu hết đều xả thẳng ra môi trường tự nhiên, lượng tích tụ càng lớn khiến cho ô nhiễm đất nói riêng và ô nhiễm môi trường nói chung ngày càng nghiêm trọng.
Theo một số báo cáo, chất lượng đất tại khu vực dân cư ô nhiễm rất nghiêm trọng. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp những đống rác thải sinh hoạt hàng ngày bừa bãi ở những khu dân cư đông đúc. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và chất lượng đất đai nơi đó. Và ngay cả những khu vực nông thôn, tình trạng ô nhiễm và rác thải bừa bãi cũng không được kiểm soát triệt để.
Hoạt động công nghiệp
Những hoạt động sản xuất công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp hóa dầu sắt thép, luyện kim… xả nhiều khí thải và rác thải ra môi trường, đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm đất. Đặc biệt là trong ngành sản xuất bột giấy chứa nhiều chất Sunfua, hữu cơ khó có thể phân hủy được trong đất.
Do ý thức con người
Bên cạnh những nguyên nhân kể trên, có lẽ tất cả đều xuất phát từ nguyên nhân ban đầu là do ý thức của con người. Ô nhiễm môi trường đất bắt nguồn từ thói quen không phân loại, xử lý rác thải, hoạt động vứt rác không đúng quy định. Những khu công viên, khu vui chơi, thậm chí là bãi biển, khu du lịch rất nhiều người kém ý thức xả rác bừa bãi, không dọn dẹp. Mỹ quan của những nơi này ảnh hưởng nghiêm trọng, ô nhiễm môi trường đất nghiêm trọng.
Hoạt động sản xuất cũng vậy, nhiều doanh nghiệp chỉ quan tâm đến lợi ích của công ty bất chấp những quy định mà sai phạm. Xả rác, nước ô nhiễm vào môi trường chung ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, chất lượng cuộc sống của người dân. Ô nhiễm đất gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe, đời sống sản xuất.
Khắc phục ô nhiễm môi trường đất như thế nào?
Vấn đề ô nhiễm đất hiện nay diễn ra vô cùng nhức nhối, trong một sớm 1 chiều không thể giải quyết được ngay, Vậy nên, để thể đưa ra được biện pháp tốt nhất, cần đến sự chung tay của toàn cộng đồng. Cụ thể:
Công tác tuyên truyền
Ý thức con người là nguyên nhân chính khiến ô nhiễm đất ngày càng nghiêm trọng hơn. Vậy nên cần có những biện pháp tăng cường truyền thông, tuyên truyền qua sách vở, báo chí, các hoạt động thiết thực để người dân có ý thức căn bản, có trách nhiệm để giúp bảo vệ môi trường đất ngoài tự nhiên.
Tập trung canh tác hữu cơ
Việc sử dụng các hóa chất trong nông nghiệp như thuốc diệt cỏ, trừ sâu, phân hóa học chỉ nên là một phần và cần đảm bảo ở mức cho phép. Để nguồn đất được bảo tồn, không ô nhiễm người dân cần có những biện pháp canh tác thiên về tự nhiên hơn.
Áp dụng các biện pháp canh tác đất tự nhiên không chỉ bảo tồn được tài nguyên đất, cải thiện năng suất. Về lâu dài còn là cách để giúp phát triển một ngành nông nghiệp bền vững, hữu cơ, duy trì năng suất, hiệu quả cho bà con nông dân, không ảnh hưởng đến sức khỏe.
Tái chế vật liệu
Để có thể giảm thiểu được lượng chất thải ra rắn, có thể thực hiện các biện pháp như phân loại và tái chế với những vật liệu như nilon, thủy tinh, nhựa…Điều này giúp cho lượng chất thải xả thẳng ra môi trường được giảm đáng kể, khắc phục ô nhiễm đất đồng thời giúp mỹ quan đường phố sạch đẹp, con người sống trong môi trường trong lành hơn.
Cải tiến công nghệ
Với những đơn vị doanh nghiệp, sản xuất cần chủ động cải tiến công nghệ mới, giúp lượng chất thải ra môi trường được giảm đáng kể. Bên cạnh đó, cần đảm bảo nước xả ra môi trường an toàn trong phạm vi an toàn đã quy định. Nên ứng dụng các biện pháp xử lý nước thải an toàn vì lợi ích lâu dài của công ty.
Trồng rừng
Rừng đóng vai trò vô cùng quan trọng để cải thiện môi trường đất hiệu quả, chống xói mòn hiệu quả. Rừng làm sạch không khí, giúp giữ lại nguồn dinh dưỡng cho thực vật đồng thời làm phong phú thêm hệ sinh thái động vật. Vậy nên trồng rừng, phủ xanh đồi trọc, có các biện pháp bảo vệ rừng, chống cháy rừng…
Có thể bạn quan tâm:
- Sạt lở đất – Nguyên nhân và hậu quả của hiện tượng này
- Nguyên nhân xói mòn đất và những hậu quả nghiêm trọng
Như vậy, bài viết đã chia sẻ những thông tin hữu ích về ô nhiễm đất, nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Qua đó, bạn trang bị thêm cho mình những kiến thức nhất định, cùng cộng đồng nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, có những hành động thiết thực để bảo vệ môi trường tự nhiên, xây dựng hệ sinh thái bền vững.
