Theo dự báo của các ngành chức năng, diễn biến hạn, mặn năm nay hết sức khó lường. Rút kinh nghiệm từ đợt hạn, mặn những năm trước, gần đây, nhiều địa phương ở trong vùng hạn hán đã thực hiện hàng loạt giải pháp nhằm ứng phó với thời tiết xấu vào mùa khô, góp phần đẩy lùi mặn và chủ động nguồn nước tưới tiêu. Những phương pháp phòng chống hạn hán là gì?
Phòng chống hạn hán
Hạn hán là một hiện tượng khắc nghiệt của thiên nhiên nhưng chúng ta vẫn có thể giảm nhẹ những thiệt hại do hạn hán gây ra thông qua việc phòng, chống hạn hán một cách có hiệu quả.
Các bước quan trọng nhất trong việc giảm thiểu tác động của hạn hán là bảo tồn đất và nước. Bằng cách bảo vệ đất, nó có thể hấp thụ lượng mưa tốt hơn, nhưng nó cũng có thể giúp nông dân sử dụng ít nước hơn vì nó bị hấp thụ và không nhiều nước chảy ra ngoài. Nó cũng tạo ra ít ô nhiễm nước hơn bởi các loại thuốc trừ sâu và phân bón hiện diện trong hầu hết dòng chảy nông trại.
Ngoài ra, khử muối nước biển, tái chế nước và thu hoạch nước mưa là những việc đang được phát triển để xây dựng trên nguồn cung cấp nước hiện có và giảm hơn nữa tác động của hạn hán ở vùng khí hậu khô.
Chúng ta cũng cần phải sử dụng hợp lý tài nguyên nước trong sản xuất cũng như trong sinh hoạt. Trong sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp, tiết kiệm nước cần được thực hiện về cả 3 phương diện: quy hoạch tưới tiêu hợp lý, xây dựng đồng ruộng có khả năng tăng cường giữ nước trong đất và tuyển lựa được các giống cây trồng có nhiều khả năng chịu hạn.
Xây dựng mới những hồ chứa có dung tích thích hợp nhằm tăng cường dòng chảy kiệt cho các hệ thống sông. Xây dựng mới và nâng cấp các công trình tưới tiêu, giành thế chủ động tưới tiêu trên phần lớn diện tích canh tác nông nghiệp, vừa là giải pháp trước mắt vừa là giải pháp lâu dài phòng, chống hạn hán. Ngoài ra, một giải pháp phòng chống hạn khác có hiệu quả lâu dài và bền vững là trồng rừng và bảo vệ rừng.
Giải pháp để khắc phục hạn hán ở một số nơi
Tại Nghệ An
Để chủ động phòng chống hạn hán, đảm bảo cấp nước phục vụ sản xuất vụ Xuân năm 2022, Chi cục Thủy lợi Nghệ An đã xây dựng phương án tưới, tiêu phục vụ sản xuất vụ Xuân năm 2022, trong đó đề nghị các địa phương, đơn vị tiếp tục thực hiện tốt chủ trương phòng chống hạn hán, bảo đảm cấp nước phục vụ sản xuất và yêu cầu thực hiện tốt một số nội dung sau:
Xây dựng sớm phương án cấp nước phục vụ sản xuất vụ Xuân năm 2022. Trên cơ sở khả năng cân đối nguồn nước bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý; kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất và cấp nước khi nguồn nước thay đổi.
Phối hợp, sẵn sàng lấy nước và dự trữ vào hệ thống và trên ruộng đồng khi các nhà máy thủy điện xả nước tối đa phục vụ sản xuất; Chủ động gieo cấy đúng kế hoạch, không gieo cấy ở khu tưới của những hồ không đảm bảo đủ nước tưới suốt vụ.
Đẩy nhanh tiến độ tu sửa kênh mương, công trình, thiết bị cơ điện, nạo vét kênh dẫn, bể hút các trạm bơm, đảm bảo 100% công trình sẵn sàng vận hành phục vụ sản xuất.
Tập trung nạo vét, thông thoát hệ thống kênh tiêu bị bồi lấp, ách tắc, đảm bảo tiêu thoát nước kịp thời khi có mưa, lũ. Đồng thời, chủ động trữ nước trong nội đồng khi có thông tin thời tiết bất lợi về nguồn nước.
Tại Quảng Bình
Tại Quảng Bình, trên địa bàn tỉnh này hiện có 153 hồ chứa, 193 đập dâng thủy lợi để phòng chống hạn hán. Tới thời điểm này, nguồn nước trữ tại công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh cơ bản bảo đảm phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh.
Tuy nhiên, để bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh vụ Đông Xuân 2021 – 2022, đồng thời tiết kiệm nước phục vụ sản xuất, dân sinh vụ Hè Thu năm 2022, ngay từ đầu vụ Đông Xuân, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình đã có văn bản chỉ đạo tổ chức thực hiện các giải pháp bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, như: Ưu tiên nguồn lực đầu tư sửa chữa, phục hồi các công trình thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt tập trung bị ảnh hưởng do các đợt mưa, lũ, bão trong năm 2021; chỉ đạo, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi để nâng cao năng lực khai thác nguồn nước và hiệu quả khai thác công trình thủy lợi.
Xây dựng kế hoạch sản xuất, kế hoạch sử dụng nước vụ Đông Xuân 2021 – 2022 phù hợp với thực trạng nguồn nước. Trong đó, cần lưu ý xác định nguy cơ bị ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn chi tiết đến từng vùng, khu vực để có giải pháp cụ thể.
Trên đây là những phương pháp phòng chống hạn hán hiệu quả mà mọi người làm nông ở những vùng khó khăn nên biết để phòng ngừa cho hoa màu của mình.
