Mỗi ngày, trên trái đất diễn ra hàng ngàn hiện tượng thiên nhiên kỳ thú, tuy nhiên trong số đó có những loại cực kỳ nguy hiểm, đơn cử như sấm sét. Chính thiệt hại nó gây ra cho cuộc sống của con người vô cùng lớn nên trong phạm vi bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về loại thời tiết này kỹ hơn để có được sự hình dung khách quan nhất.
Tại sao lại có sấm sét?
Sấm sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây và mặt đất hoặc với chính chúng nhưng mang tích điện trái dấu gần nhau tạo nên một luồng điện cực mạnh lên đến hàng triệu Vôn. Lúc này, sẽ xảy ra tình trạng phóng tia lửa điện xuống cực kỳ nguy hiểm. Thường chúng ta sẽ thấy có một tia sáng dài xé dọc xuống đi kèm một tiếng nổ lớn ngay sau đó.
Thông thường người ta có thể tính toán được khoảng cách từ lúc tia chớp bắt đầu đánh tới lúc nghe thấy âm thanh của tiếng sấm kết thúc toàn bộ quá trình. Theo tìm hiểu thì nhiệt độ mà sấm sét đánh xuống có thể đạt tới mức tối đa 30.000°C và tốc độ lên đến 36.000 km/h. Bởi vậy hầu như chúng ta không thể nào tránh được nếu đã bị nó “nhắm trúng”.
Sấm sét đã được tạo ra như thế nào?
Mặc dù nói rằng đây là một hiện tượng tự nhiên nhưng sấm sét cũng có cách thức hình thành riêng chứ không phải bỗng dưng xuất hiện như chúng ta tưởng tượng. Hãy cùng tìm hiểu các bước hình thành nên loại thiên tai có một không hai này nhé:
- Khởi đầu của quá trình này là nước sau khi bốc hơi lên cao sẽ ngưng tụ lại thành nước, tạo nên các đám mây trên bầu trời. Quá trình này sẽ xảy ra liên tục sẽ khiến các chúng tương tác với nhau, hình thành sự chênh lệch điện tích trái dấu.
- Với việc các đám mây ma sát nhiều hơn sẽ tạo ra điện trường cực mạnh. Và khi ở giới hạn nhất định, không khí xung quanh sẽ bị biến đổi và trở thành vật dẫn cho dòng điện tạo thành sấm.
- Cùng với đó, bầu khí quyển sẽ chịu ảnh hưởng của điện trường phía dưới các đám mây, cũng như các vật thể bên trên như con người, cây cối, các tòa nhà,…Chính sức ép này đã làm không khí xung quanh tia lửa nóng hơn bao giờ hết và kết quả tất yếu là tiếng nổ ngay sau đó. Kết thúc việc tạo ra sấm sét.
Ảnh hưởng của sấm sét đến cuộc sống con người
Nếu chỉ qua những cảm quan bình thường thì chúng ta chỉ nghĩ đây là một loại thiên tai gây ra những thảm họa cho con người, tuy nhiên, nếu đánh giá từ góc độ khoa học mà nói thì nó có xen lẫn cả lợi ích đó. Vậy hãy cùng khám phá những điều thú vị về hiện tượng thiên nhiên này nhé.
Lợi ích
Sấm sét chính là yếu tố mở ra kỷ nguyên văn minh cho chúng ta. Người nguyên thủy đã nhìn thấy sét đánh vào cây và bốc cháy và có ánh sáng phát ra hơi nóng. Chính bởi khám phá quan trọng này mà loài người mới biết dùng nó để nấu nướng, làm các dụng cụ lao động và phát triển ra một thế giới hiện đại như ngày nay.
Thêm vào đó, nó còn tạo ozone cho tầng khí quyển. Nó có tác dụng bảo vệ bầu khí quyển trong lành hơn nhờ việc hấp thụ các tia bức xạ chiếu xuống , bảo vệ sự sống cũng như sức khỏe cho con người. Chính những tia lửa điện được tạo nên nhờ sự va chạm của các đám mây đã tạo nên các phản ứng hóa học giúp cho ozone phát triển ở tầng bình lưu của khí quyển.
Ngoài ra, sấm sét còn giúp cải tạo nguồn đất, tăng khả năng sinh trưởng cho cây bởi nó sẽ giúp phân hóa nitơ trong bầu khí quyển ở dạng thực vật dễ hấp thụ. Nó cũng là một nguồn năng lượng sạch quan trọng mà con người có thể tận dụng để làm ra điện hoặc các vật chất khác cung cấp cho đời sống trước tình trạng các loại nguyên liệu khác đang khan hiếm như hiện nay.
Tác hại
Trước hết, sấm sét có thể gây ra những thương tích cực nặng cho con người theo những cách thức như đánh trực tiếp, khi đụng vào vật bị sét đánh hoặc nó lan truyền trên mặt đất và gây tổn thương cho người đang đứng trên bề mặt đó,….Nhưng nhìn chung hậu quả mà loại thiên tai này để lại cực kỳ nặng nề, thậm chí là ảnh hưởng đến tính mạng con người.
Thêm vào đó, nó còn phá hủy rất nhiều tài sản khác như công trình, nhà ở, vật nuôi, hoa màu,…. Ước tính mỗi năm thiệt hại mà sấm sét gây ra lên đến hàng chục tỷ đồng. Và như các phân tích ở đầu bài một khi thiên tai này đánh xuống thì nó gần như đốt cháy sạch sẽ mọi thứ.
Ngoài ra hiện tượng này còn ra tình trạng phóng điện với nguồn nhiệt rất lớn tỏa ra xung quanh sẽ gây quá tải điện áp tác dụng lên các thiết bị trong công trình làm hư hỏng các thiết bị truyền tin như máy tính, vi, bộ dẫn mạng,… Đặc biệt là nó còn có khả năng phá hủy cả đường cáp ngầm lân cận mà không cần đánh trực tiếp vào.
Những cách phòng chống sấm sét hiệu quả
Nước ta chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa mưa ẩm bất thường nên rất dễ xảy ra các hiện tượng thiên tai tự nhiên, trong đó rất đáng quan ngại là sấm sét, nhất là khi cao điểm mùa mưa đang đến gần. Bởi vậy mà cần phải có các phương pháp phòng thích hợp và tuyền truyền các kiến thức về cách phòng chống sét cho người dân. Cụ thể như:
Dự báo trước
Cách này được đánh giá là cực kỳ hiệu quả. Với sự phát triển mạnh mẽ về kỹ thuật thì các thiết bị hiện đại như rada, vệ tinh,.. sẽ giúp chúng ta đã có thể “tiên đoán” trước nguy cơ có giông sét tại một địa điểm nhất định. Theo khảo sát thì phần trăm xác định chính xác khá cao. Nhờ đó mà giúp con người có thể chuẩn bị tốt nhất trước khi thiên tai xảy đến cũng giảm tối đa các thiệt hại.
Dùng vật dẫn
Ở đây, chúng ta sẽ sử dụng các khối đặc rỗng có chứa các hạt mang điện tự do. Nguyên tắc hoạt động của nó như một tấm chắn sấm sét. Trong thực tế, những lưới kim loại dày cũng có tác dụng bảo vệ như một vật dẫn kín. Mô hình này khá thích hợp để dùng cho những nơi như chứa vũ khí, thuốc nổ, hạt nhân vì nếu xảy ra cháy nổ sẽ rất nguy hiểm.
Dùng cột thu lôi
Người ta thường sử dụng cột thu lôi như đường dẫn an toàn cho các tia sét xuống mặt đất chứ không đánh trực tiếp vào các tòa nhà hay công trình lắp đặt nó. Hệ thống sẽ đảm bảo dẫn tia lửa điện có hại ra khỏi toà nhà và tiếp đất an toàn, không ảnh hưởng đến các vật thể xung quanh.
Một số cách khác
Dù cho là cách nào thì chúng ta cũng không thể ngăn cản thiên tai này xảy ra. Vậy nên hãy có những biện pháp bảo vệ cho bản thân mình trước hết đã. Cụ thể là khi thấy có dấu hiệu có sấm sét xảy ra thì nên tránh xa các khu vực ẩm ướt, cửa sổ, hạn chế sử dụng các thiết bị có kết nối với sóng mạng,… Còn nếu lỡ đang ở ngoài trời thì mọi người hãy nhanh chóng chọn những khu vực cao hơn để tránh nhé.
Có thể bạn quan tâm:
- Sấm sét – Một trong những thiên tai có hậu quả khôn lường
- Lốc xoáy và những thông tin giúp bạn mở mang kiến thức
Như vậy, trong nội dung của bài viết hôm nay đã cung cấp đến bạn đọc nhiều kiến thức thú vị về một loại thiên tai phổ biến ở nước ta – sấm sét. Mỗi chúng ta hãy có cho mình những biện pháp phòng tránh hiệu quả nếu không may gặp phải nó trong đời sống nhé.
