Theo nghiên cứu của nhiều chuyên gia đầu ngành, nếu lập bảng xếp hạng tính toán sự mất mát về vật chất và tính mạng con người do thiên tai gây nên thì hạn hán hiện đang đứng thứ 4. Điều này đồng nghĩa với việc tình trạng đang xảy ra liên miên ở nhiều quốc gia này này chỉ đứng sau những hiện tượng thời tiết vô cùng cực đoan khác trên thế giới là: lũ lụt, động đất và bão.
Cùng tìm hiểu lại định nghĩa về hạn hán
Hạn hán là tình trạng thay đổi của môi trường, là biểu hiện của vấn đề thiên tai, biểu hiện bằng việc thiếu lượng mưa trong một khoảng thời gian dài. Từ đó, dẫn đến tình trạng khô hạn ở môi trường sống, lượng nước trong không khí suy giảm. Sông suối, mực nước ao hồ bị khô cạn nhiều.
Kéo theo đó là sự cạn kiệt nguồn nước cho động vật, thực vật không có ddr nước để sinh trưởng, môi trường lại ngày càng bị suy thoái nặng nề. Nếu tình trạng này kéo dài thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến đời sống con người, chúng ta sẽ ngay lập tức bị rơi vào tình trạng đói nghèo, thiếu nước sạch. Đặc biệt, tình trạng hạn hán kéo dài phát sinh ra đủ thứ bệnh dịch.
Hạn hán từ đâu mà ra?
Tình trạng thiên tai này xảy ra thường xuyên trong suốt vài thập kỷ gần đây ở một số nước, đặc biệt là các quốc gia Châu Phi. Người dân ở khu vực này đang chịu cảnh đói khổ triền miên do thiếu nước kéo dài. Vậy hạn hán rốt cuộc từ đâu mà ra?
Do thay đổi thời tiết đột ngột, tình trạng khí hậu cực đoan
Trong thế kỷ 21, khi mà con người quá chú trọng vào việc phát triển kinh tế mà quên mất đi việc phải bảo vệ môi trường sống của mình. Chúng ta có thể thấy biểu hiện của sự việc hạn hán là: thiếu mưa thường xuyên ở nhiều khu vực trên thế giới.
Hoặc thậm chí có những nơi, lượng mưa hầu như không có trong suốt cả năm. Ngược lại, có những quốc gia chịu cảnh bão lũ triền miên, hậu quả của cơn bão này chưa qua lại đã có cơn khác ập tới, làm bà con rơi vào cảnh lốn đốn vô cùng. Tình trạng khí hậu cực đoan còn được thể hiện ở việc lượng mưa thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ của nhiều năm về trước.
Hạn hán do tác động tàn phá của con người
Như chúng tôi đã đề cập, con người đang là một tác nhân chính gây nên tình trạng hạn hán xảy ra trên khắp thế giới. Đầu tiên có thể kể đến là vấn đề chặt phá rừng không theo quy định, ảnh hưởng rất nhiều vấn đề điều tiết nguồn nước. Đặc biệt, mực nước ngầm suy giảm là nguyên nhân của việc cạn kiệt nguồn nước.
Nguyên nhân tiếp theo là việc thâm canh không đúng mục đích. Ví dụ như ở vùng thiếu nước thì người dân lại tiến hành trồng lúa, trong khi lúa đòi hỏi một lượng nước lớn. Như vậy, năng suất của bà con cũng suy giảm mà cũng ảnh hưởng lớn đến trữ lượng nước của khu vực. Chưa triển khai được nhiều công trình thủy điện, tưới tiêu, gây nên tình trạng hạn hán kéo dài ở 1 số vùng.
Dân số gia tăng, nhu cầu sử dụng nguồn nước nhiều nhưng lại không có đủ các công trình phù hợp. Bởi rất nhiều đất trống hiện nay được sử dụng để xây khu dân cư, trường học, cầu cống,… mà lại thiếu đất cho việc phát triển hồ thủy điện, đập chứa,…
Hạn hán ảnh hưởng thế nào đến đời sống con người?
Vấn đề này nếu không được khắc phục sẽ vô cùng ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội. Từ đó nảy sinh ra những vấn đề lục đục, mâu thuẫn trong nội bộ của 1 quốc gia hoặc khu vực. Những khu vực có hạn kéo dài sẽ gây nên tình trạng bị ảnh hướng lớn về nhiều mặt, từ kinh tế đến chính trị. Từ đó kéo theo sự suy giảm của chất lượng đời sống nhân dân.
- Hạn hán là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng bùng phát của nhiều dịch bệnh lạ. Như ở các nước Châu Phi, nơi con người phải sống trong cảnh khan hiếm nước nên gặp nhiều vấn đề liên quan đến bệnh ngoài da và đường tiêu hóa.
- Thảm thực vật bị ảnh hưởng do không được cung cấp đủ nguồn nước cần thiết. Hạn hán cũng làm giảm số lượng các loại động vật hoang dã do hiện tượng cháy rừng diễn ra liên miên.
- Hạn hán kéo theo sự suy giảm cả về kinh tế. Nếu không có đủ nước thì sẽ có có thể chăn nuôi, canh tác, chăn thả gia súc, gia cầm. Như vậy, giá nước nhập vào sẽ đắt hơn thì mới đủ vận hành mô hình kinh doanh. Những điều trên kéo theo vấn đề gia tăng các loại mặt hàng mà thu nhập của người dân vẫn giữ nguyên hoặc thậm chí là suy giảm.
Làm thế nào để phòng chống tình trạng hạn hán?
Mặc dù đây là vấn đề thiên tai của trời đất, khó có thể lường trước sức công phá và ảnh hưởng nặng nề của nó. Tuy nhiên, việc chủ động tìm ra giải pháp cải thiện hạn hán là điều cấp thiết trong thời đại này. Cụ thể các cấp chính quyền phải làm những gì?
Thường xuyên theo dõi, dự báo hạn
Hạn có tốc độ phát triển tương đối từ từ so với nhiều tình trạng thời tiết cực đoan khác. Hiện có một số căn cứ sau mà những nhà khoa học đang áp dụng để dự đoán sự biến chuyển của hạn hán:
- Theo dõi sự tương tác qua lại của hiện tượng Dao động phương Nam (còn được biết đến với cái tên El Nino) và đại dương. Lượng mưa phần lớn phụ thuộc vào sự tương tác mạnh mẽ này, đặc biệt là ở quốc gia nằm ở khu vực nhiệt đới.
- Dựa trên vùng nhiệt đới của khu vực biển Thái Bình Dượng: đây là cách mà con người dự đoán dựa trên sự chuyển động của các lớp khí áp tồn tại ngay trên vùng áp cao phó Thái Bình Dương. Từ đó, nhà khoa học tiến hành xây dựng nên 1 số thử nghiệm trong việc lập bản dự báo hạn hán trong giai đoạn dài.
Áp dụng quy định phòng chống hạn hán phù hợp
Mỗi vùng sẽ có sự khác biệt về mặt địa lý nên các nhà lãnh đạo rất cần những kinh nghiệm thực chiến của mình để xây dựng nên hệ thống quy định phòng chống hạn chuẩn:
- Sử dụng hợp lý nguồn nước: đây là biện pháp đã được tuyên truyền rất nhiều ở nước ta từ thời còn đi học. Việc bạn tiết kiệm một giọt nước cũng đã giúp đỡ rất nhiều cho hàng triệu người ngoài kia mất mạng vì thiếu nước trầm trọng. Mỗi một hành động nhỏ của bạn cũng đang chung tay làm cho tình trạng hạn hán bớt hoành hành.
- Canh tác đúng mùa vụ, đúng đặc điểm phát triển của từng vùng: bởi mỗi vùng sẽ có đặc điểm khí hậu, lượng mưa, tình trạng phì nhiêu của đất khác nhau. Vì thế cần chọn giống thực vật có khả năng sinh trưởng phù hợp với điều kiện môi trường.
- Xây dựng thêm hồ chứa công suất lớn: điều này giúp ích rất lớn cho chúng ta có thêm nguồn nước ngọt dự trữ phòng cho trường hợp thực sự cần thiết. Các công trình tưới tiêu mới cũng là giải pháp hoàn hảo cho việc khắc phục rủi ro do hạn hán gây nên. Đây được biết đến là biện pháp lâu dài nhất mà các cấp chính phủ cần quan tâm.
Có thể bạn quan tâm:
- Cháy rừng – Mối hiểm nguy rất lớn đe dọa đến cuộc sống
- Biến đổi khí hậu là gì? Nguyên nhân xảy ra và tác hại
Lời kết
Hạn hán là vấn đề thiên tai vô cùng kinh khủng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người. Chính vì thế, việc phòng chống lại tác động của hiện tượng thời tiết này là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, cả thế giới chắc chắn sẽ làm được nếu mỗi cá nhân phải chủ động tự ý thức tuân thủ theo quy định mà chính phủ ban hành. Hãy cùng chung tay vì một thế giới tuyệt vời hơn bạn nhé !
